Στη νοτιοανατολική πλευρά της Χίου βρίσκεται κτισμένη η Καλαμωτή, ένα μεσαιωνικό χωριό με πλούσια αρχιτεκτονική δομή, παράδοση και ιστορία. Πιστεύεται ότι το χωριό κτίσθηκε στη σημερινή θέση από τους Γενουάτες στα τέλη του 14ου αιώνα και προήλθε από την συνένωση άλλων μικρότερων γειτονικών οικισμών. «Μέγα και ισχυρό χωρίον μετά πύργου μεγίστου και υψηλού αφού οράται το της μαστίχης μέγα πεδίον», αναφέρει ο Χριστόφορος Μπουοντελμόντε που είχε επισκεφθεί το 1415 την Χίο. Κύρια στοιχεία και χαρακτηριστικά γνωρίσματα αυτής της πολεοδομικής οργάνωσης ήταν το κλειστό τετράπλευρο σχήμα, το συνεχές και αδιάσπαστο αμυντικό τείχος, που σχηματιζόταν από τους εξωτερικούς τοίχους των περιμετρικών σπιτιών, οι λίγοι και στενοί δρόμοι που καλύπτονταν κατά διαστήματα με εγκάρσια τόξα και καμάρες, οι μικρές διαστάσεις των κοινόχρηστων χώρων, η απουσία δένδρων, η πληθώρα εκκλησιών και οι συνεχείς λιθόκτιστες προσόψεις των κατοικιών. Η δομή και η πολεοδομική τους οργάνωση ήταν τέτοιες που να εξασφάλιζαν άμυνα και προστασία από τις πειρατικές επιδρομές. Τα περισσότερα από αυτά τα στοιχεία είναι ορατά και από τον σημερινό επισκέπτη του παλιού οικισμού. Τα σπίτια ήταν κατά το πλείστο διώροφα, με το σταύλο και τους βοηθητικούς χώρους παραγωγής στο ισόγειο και την κυρίως κατοικία στον όροφο, την οποία αποτελούσαν το μαγειριό, η σάλα (το καλό δωμάτιο για τους επισκέπτες), 2-3 δωμάτια και σε ορισμένες περιπτώσεις το άγερτο ή ξάτο απ’ όπου ανέβαιναν στη βότα, έχοντας έτσι τη δυνατότητα να κινηθούν πάνω στα δώματα και να φθάσουν σ’ οποιοδήποτε σημείο του χωριού.

Οι κάτοικοι στο σύνολό τους, από της ιδρύσεως του χωριού, ασχολούντο αποκλειστικά με την γεωργία. Τα κυριότερα προϊόντα που παρήγαγαν ήταν η μαστίχα, το ελαιόλαδο, τα δημητριακά, το βαμβάκι, το γλυκάνισο, τα σύκα και τα αμύγδαλα, πολύ δε μεταγενέστερα, από το 1922 και μετά, ο καπνός. Σήμερα οι λίγοι ασχολούμενοι με τη γεωργία στηρίζουν το εισόδημά τους στην παραγωγή οπωροκηπευτικών.

περισσότερα